Jalyukt Shivar Yojana 2022: नमस्कार मित्रांनो, आपण सर्वांचे या लेखात स्वागत आहे.महाराष्ट्र हे शेती प्रधान राज्य असून ही शेती प्रामुख्याने पावसाच्या पाण्यावर अवलंबून असते. त्यामुळे महाराष्ट्रात सततची पाणीटंचाई जाणवत असते. महाराष्ट्रातील पाणीटंचाईवर मात करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने जलयुक्त शिवार योजना सुरू केली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून राज्यातील पाणीटंचाई दूर केली जाईल. जेणेकरून लोकांना कोणत्याही प्रकारची अडचण येऊ नये. या योजनेचे लाभ, पात्रता, वैशिष्ट्ये, महत्त्वाची कागदपत्रे, अर्जाची प्रक्रिया समजावून सांगणार आहे. जलयुक्त शिवार योजनेशी संबंधित सर्व महत्वाची माहिती मिळवण्यासाठी तुम्हाला आमचा लेख शेवटपर्यंत सविस्तर वाचावा लागेल.
राज्य सरकार जलयुक्त शिवार अभियान (JSA) महाराष्ट्रातील 25,000 दुष्काळग्रस्त गावांसाठी पुन्हा सुरू करण्याच्या तयारीत आहे. राज्यातील मराठवाडा आणि विदर्भात असलेल्या या गावांमधील उदयोन्मुख आव्हाने जाणून घेण्याच्या उद्देशाने हा निर्णय घेण्यात आला आहे.
योजनेचे ठळक मुद्दे
| योजनेचे नाव | जलयुक्त शिवार योजना 2022 |
| विभाग | जलसंधारण विभाग |
| सुरुवात | 26 जानेवारी 2016 |
| योजनेचा उद्देश | पाण्याच्या समस्येतून सुटका करण्यासाठी आराखडा तयार करणे |
| योजनेचे लाभार्थी | महाराष्ट्रातील सर्व पात्र शेतकरी |
| जलयुक्त शिवार अभियानाचा नारा | सर्वांसाठी पाणी – दुष्काळमुक्त महाराष्ट्र |
| जलयुक्त शिवार अभियानाची अधिकृत वेबसाईट | Jalyukt-Shivar (maharashtra.gov.in) |
| महाराष्ट्र राज्याचे अधिकृत संकेतस्थळ | maharashtra.gov.in |
जलयुक्त शिवार योजना 2022
राज्यातील जलसंधारणासाठी सर्वसमावेशक उपाययोजना करून जनतेला शेतीसाठी आणि पिण्याचे पाणी उपलब्ध करून देण्यासाठी राज्याचे मुख्यमंत्री श्री देवेंद्र फडणवीस यांनी महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार अभियान सुरू केले आहे. महाराष्ट्रात सन 2014-15 मध्ये, 188 तालुक्यांतील सुमारे 2234 गावे जिथे भूजल पातळी 2 मीटरपेक्षा जास्त खाली गेली आहे, त्यांनाही पाणीटंचाई म्हणून घोषित करण्यात आले आहे.
जलयुक्त शिवार अभियान प्रामुख्याने १९ हजार ५९ गावांमध्ये राबविण्यात आले आहे. भविष्यात जलसंकट टाळण्यासाठी राज्यात अनेक उपाययोजना केल्या जात आहेत, ही मोहीम त्यापैकीच एक आहे. याअंतर्गत महाराष्ट्रातील जनतेची पाण्याच्या समस्येतून सुटका होणार असून शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतीसाठी पाण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली जाणार आहे.
जलयुक्त शिवार योजनेची वैशिष्ट्ये
राज्य सरकारने केलेल्या या योजनेची काही वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे आहेत.
- ही योजना महाराष्ट्र शासनाने सुरू केली आहे.
- या योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना पाण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली जाणार आहे.
- जलयुक्त शिवार योजनेंतर्गत शेतकरीही स्वावलंबी होऊन आपले जीवन सहज जगू शकतील.
- या योजनेद्वारे पावसाचे पाणी गोळा करण्यासाठी महाराष्ट्रात अनेक पद्धती अवलंबण्यात आल्या आहेत.
- त्यावर देखरेख ठेवण्यासाठी जिल्हास्तरावर पालकमंत्र्यांच्या अध्यक्षतेखाली समिती स्थापन करण्यात आली आहे.
- या रकमेपैकी आतापर्यंत सुमारे ६६७.९१ कोटी रुपये खर्च झाले आहेत.
- या योजनेअंतर्गत 199.25 कोटी रुपये स्वतंत्रपणे जमा करण्यात आले आहेत.
- जलयुक्त शिवार योजनेंतर्गत गावातील सखल भागात खोल खोदाई केली जाते.
- पावसाचे पाणी साठून राहावे यासाठी हे काम पावसाळा सुरू होण्यापूर्वी पूर्ण करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
- या योजनेतून पाणी साचल्याने त्या परिसराभोवतीची भूजल पातळी वाढेल.
तुम्हालाही या योजनेत अर्ज करायचा असेल, तर तुम्ही तुमचा अर्ज त्याच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन पूर्ण करू शकता.
जलयुक्त शिवार योजनेचे उद्दिष्ट
- महाराष्ट्र दुष्काळमुक्त करण्यासाठी.
- त्याअंतर्गत जलसंधारण आणि दुष्काळाचा सामना करणार्‍या ग्रामीण भागाला पुरेसे पाणी उपलब्ध करून देण्यासारख्या उपाययोजना राबवून पाच हजारांहून अधिक ग्रामीण भागातील पाण्याची समस्या दूर करायची आहे.
- या योजनेंतर्गत महाराष्ट्र शासनाच्या माध्यमातून ग्रामीण भागातील पाण्याची वाढती टंचाई कमी करायची आहे
- जलयुक्त शिवार योजनेसाठी महाराष्ट्र सरकारने सर्वप्रथम ज्या भागात दुष्काळाची अधिक समस्या होती त्या भागांची निवड केली.
- गावाच्या शिवारात रेन वॉटर हार्वेस्टिंग
- सिंचनाच्या क्षेत्रात विशेष लक्ष देऊन शेतांजवळ तलाव खोदून जलसंधारण करण्यात येणार आहे.
- यासोबतच शेतकऱ्यांची पाणीटंचाईमुळे होणारी टंचाई दूर होणार आहे.
- राज्याच्या पाटबंधारे क्षेत्राकडे अधिक लक्ष देऊन त्या भागातील पाण्याचा वापर सुलभ करणे आणि पाण्याचे संवर्धन करणे.
- महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजनेच्या माध्यमातून राज्यातील शेतकऱ्यांना भेडसावणारा पाण्याचा प्रश्न सोडविण्यासाठी डॉ.
- पाणीसाठ्यासाठी नवीन कामे करणे.
- राज्यातील जनतेला या अभियानात सहभागी करून जलस्रोतातील गाळ काढून जलसाठा वाढवणे.
- भूजल कायद्याची अंमलबजावणी.
- तसेच नागरिकांसाठी पाणी साठवण्यासाठी तलाव, नद्या खोलीकरण आणि मातीचे स्टॉप बंधारे बांधण्यात येणार आहेत.
- महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार अभियानांतर्गत जिल्हानिहाय, तालुकानिहाय, कामाशी निगडित डेटा टॅब्युलर आणि ग्राफिक्स स्वरूपातही उपलब्ध आहे.
महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजनेचे फायदे
- 26 जानेवारी 2016 रोजी जलयुक्त शिवार योजना सुरू करण्यात आली.
- या योजनेंतर्गत पाण्याची समस्या सोडविण्यासाठी जलसंधारणाला चालना देण्यात येणार आहे.
- जलसंधारणाच्या माध्यमातून शेतकरी त्यांच्या शेतात पाणी पोहोचवू शकतात.
- महाराष्ट्र शासनाकडून ५ हजार गावांमध्ये पाण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली जाणार आहे.
- जलयुक्त शिवार योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी सरकारने 70 हजार कोटी रुपयांचे बजेट ठेवले आहे.
- या योजनेंतर्गत पावसाचे पाणी साठवण्यासाठी अनेक प्रकारची व्यवस्था करण्यात आली आहे.
- जलयुक्त शिवार योजनेंतर्गत पाणी साचल्याने त्या परिसरातील भूजल पातळीत वाढ होणार आहे.
- पाण्याची पातळी वाढल्याने बोअरवेल आणि जलकुंभातही पाणी उपलब्ध होणार आहे.
- महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजनेच्या माध्यमातून रेन वॉटर हार्वेस्टिंगमुळे त्या भागातील भूजल पातळी वाढेल.
- विविध स्वयंसेवी संस्था आणि बॉलिवूड सेलिब्रिटींनीही महत्त्वाकांक्षी योजनेसाठी मदतीचा हात पुढे केला आहे
- पाणीसाठा होऊन शेतकऱ्यांचे प्रश्न सुटणार आहेत.
- ग्रामीण भागातील सखल भागात खोल खोदाई केली जाईल जेणेकरून जमिनीची पाणी पातळी वाढवता येईल.
- यामध्ये शेतांना पाण्याची व्यवस्था सहज उपलब्ध व्हावी यासाठी शेतांजवळ तलाव बांधण्यात येणार आहे.
- भविष्यात पाणीटंचाई दूर व्हावी यासाठी जलसंचयनाशी संबंधित विविध प्रकारची कामे करण्यात येणार आहेत.
- जलयुक्त शिवार योजनेसाठी आतापर्यंत सुमारे ६६७.९१ कोटी रुपये खर्च करण्यात आले आहेत.
- या योजनेंतर्गत राज्यातील सर्व जनतेची दुष्काळग्रस्तांची सुटका करण्यात येणार आहे.
- या योजनेअंतर्गत 199.25 कोटी रुपये स्वतंत्रपणे जमा करण्यात आले आहेत.
- .
- या योजनेच्या माध्यमातून गावे सिमेंट नाले आणि कालव्याने जोडण्याबरोबरच अन्य उपाययोजना करण्यात येणार आहेत.
- हा कार्यक्रम महाराष्ट्र राज्यात हजारो नोकऱ्या निर्माण करतो आणि योजनेअंतर्गत विविध कामांवर काम करतो.
- या योजनेत अर्ज करण्यासाठी, तुम्ही तुमचा अर्ज त्याच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊन सहजपणे पूर्ण करू शकता.
महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजनेच्या अर्जासाठी कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- जात प्रमाणपत्र
- पॅन कार्ड
- मतदार ओळखपत्र
- उत्पन्न प्रमाणपत्र
- शेतजमिनीची कागदपत्रे
- अर्जदाराचा पत्ता
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- अर्जदाराचा मोबाईल क्रमांक
योजनेसाठी पात्रतेच्या अटी
- ज्याला या योजनेसाठी अर्ज करायचा आहे तो महाराष्ट्राचा कायमचा रहिवासी असावा.
- राज्यातील शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ घेता येणार आहे.
महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजना 2022ऑनलाइन अर्ज
जलयुक्त शिवार योजनेत ऑनलाइन अर्ज करायचे असल्यास उमेदवारांना आणखी काही काळ प्रतीक्षा करावी लागणार आहे. ऑनलाइन अर्जासंबंधीची प्रक्रिया अद्याप पोर्टलवर उपलब्ध करून देण्यात आलेली नाही. योजनेशी संबंधित ऑनलाइन अर्जाच्या प्रक्रियेशी संबंधित कोणतीही माहिती प्रसिद्ध होताच, आपल्याला या लेखाद्वारे सूचित केले जाईल.तुमच्या मनात कोणताही प्रश्न आला असेल, तर तुम्ही खाली दिलेल्या कमेंट बॉक्समध्ये कमेंट करून आम्हाला विचारू शकता, तुमची प्रतिक्रिया आमच्यासाठी महत्त्वाची आहे.
अधिक वाचा : Indira Gandhi Awas Yojana: इंदिरा गांधी योजनेची यादी जाहीर
FAQs महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजना
जलयुक्त शिवार योजना काय आहे?
ही योजना महाराष्ट्र राज्य सरकारद्वारे चालवली जात आहे, ज्याचा उद्देश पाण्याचा साठा, संवर्धन आणि राज्यातील कोरडवाहू भागातील पाण्याच्या समस्येवर मात करणे आहे.
महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजना कधी सुरू झाली?
महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजना 26 जानेवारी 2016 रोजी सुरू करण्यात आली आहे.
महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजनेचे काय फायदे आहेत?
महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजनेचे अनेक फायदे आहेत. या योजनेंतर्गत राज्यातील सर्व ग्रामीण भागात ज्या ठिकाणी जमिनीची पाणीपातळी कमी झाली आहे, तेथे पाण्याची व्यवस्था करण्यात येणार आहे.
जलयुक्त शिवार प्रकल्पात कोणती कामे होणार?
या प्रकल्पात प्रामुख्याने पाणीसाठ्यासाठी नद्यांचे खोलीकरण व रुंदीकरण, सिमेंट व मातीचे स्टॉप बंधारे बांधणे, नाल्यांचे काम, शेततळे खोदणे आदी कामे केली जाणार आहेत.
दरवर्षी किती ग्रामीण भाग पाण्याच्या समस्येतून मुक्त होणार?
महाराष्ट्र जलयुक्त शिवार योजनेंतर्गत दरवर्षी ५ हजार गावे पाणी समस्यामुक्त करण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे.
जमिनीची पाणी पातळी वाढवण्यासाठी काय करणार?
जलयुक्त शिवार योजनेंतर्गत जमिनीची पाणीपातळी वाढविण्यासाठी तलावांमध्ये पावसाचे पाणी साठवले जाईल. जेणेकरून जमिनीची पाणी पातळी वाढवता येईल. यासोबतच शेतांजवळ तलाव करून शेती सिंचनासाठी पाण्याची व्यवस्था करण्यात येणार आहे.